تحول بنیادین و ۲۰۳۰؛
نوید ادهم ترمز اصلی بر سر راه اجرای این طرح را نبود منابع مالی و در نظر نگرفتن منابع مالی مورد نیاز توسط دولت و مجلس می داند و معتقد است: اگر این منابع تامین شود، سند، اجرایی خواهد شد.
سند تحول بنیادین آموزش و پرورش که شش سال پیش و بعد از ۱۷جلسه کاری در شورای عالی انقلاب فرهنگی تدوین و به تصویب رسید، حالا بعد از گذشت این همه سال از تصویب و ابلاغ آن و البته دست و پنجه نرم کردنش با سند جنجالی و پرحاشیه ۲۰۳۰ ، هنوز هم خبر و عزمی برای اجرایش نیست، چه برسد که بگوییم از ایجاد تحول در نظام آموزش و پرورش خبری هست یا نیست. بر زمین ماندن سند تحول بنیادین به ویژه در چهار سال گذشته و دوران فعالیت دولت یازدهم تا جایی پیش رفت که مقام معظم رهبری در اردیبهشت ماه سال قبل در دیدار خود با فرهنگیان نسبت به اجرایی نشدن آن انتقاد کردند و فرمودند: "چرا سند تحول آموزش و پرورش تا به حال عملیاتی نشده است؟ تا چه زمانی باید منتظر آماده شدن نظام‌نامه‌های سند تحول بود؟ من به‌طور جدی از وزیر محترم و مسئولان می‌خواهم که موضوع اجرایی شدن سند تحول را پیگیری کنند؛ زیرا آموزش و پرورش نیازمند تحول عمقی و به دور از تغییرات ظاهری است. "
حال اما ۱۶ماه بعد از آن دیدار، رهبر انقلاب در دیدار روز شنبه خود با اعضای هیئت دولت دوازدهم بار دیگر با گلایه از مغفول ماندن اجرای این سند مهم و جامع برای ایجاد تحول در نظام آموزش و پرورش کشور، اینگونه بیان داشتند که "طرح تحول آموزش و پرورش و نقشه جامع علمی کشور برغم زحماتی که برای آن کشیده شد، آنگونه که باید، به نتیجه نرسیده است."
تلاش برای جایگزینی ۲۰۳۰ یا سند تحول بنیادین
اما با وجود بی برنامگی های موجود در اجرای سند تحول بنیادین و پیدا شدن یکباره سند ۲۰۳۰ یونسکو و عزم جدی دولت برای اجرای آن و جایگزینی اش با سند تحول بنیادین هنوز هم مسئولان شورای عالی آموزش و پرورش از طی شدن فرایند اجرای آن در دولت می گویند و اینکه مفاد این سند باید تا سال ۱۴۰۴ اجرایی شود.
به گزارش مشرق، دکتر مهدی نوید ادهم دبیر کل شورای عالی آموزش و پرورش در این باره می گوید: درحال حاضر در حال آماده سازی زیر ساخت های لازم برای اجرای سند هستیم و تا فراهم شدن زیرساخت های مورد نظر امکان اجرای آن وجود ندارد.
اویکی از زیر ساخت های لازم را تامین نیروی انسانی متخصص از طریق دانشگاه فرهنگیان می اند و معتقد است: زمان بر بودن تربیت دانشجو در دانشگاه و استفاده از این افراد در ساختار آموزشی یکی از دلایل به تعویق افتادن اجرای سند است. دبیر کل شورای عالی آموزش و پرورش یکی دیگر از زیر ساخت های مورد نیاز برای اجرای سند را تغییر محتوای کتاب های درسی می داند؛ تغییراتی که با محتوای سند همخوانی داشته باشد و در همین راستا هر سال کتاب های درسی درحال تغییر و به روز رسانی هستند.
کمبود منابع مالی سد راه اجرای سند تحول است
اجرای نظام رتبه بندی معلمان یکی از موارد تصریح شده در سند تحول بنیادین است که با وجود گذشت شش سال از تصویب آن هنوز به مرحله اجرایی نرسیده است. نوید ادهم ترمز اصلی بر سر راه اجرای این طرح را نبود منابع مالی و در نظر نگرفتن منابع مالی مورد نیاز توسط دولت و مجلس می داند و معتقد است: اگر این منابع تامین شود، سند اجرایی خواهد شد. علت و مشکل اصلی در اجرایی نشدن آن هم مشکل موجود بین دولت و مجلس برای تامین منابع است که متاسفانه به آن توجهی نمی شود.
دبیر شورای عالی آموزش و پرورش البته معتقد است در این مدت هم تلاش هایی برای اجرای سند تحول بنیادین صورت گرفته و نمی توان آموزش و پرورش را محکوم به متوقف کردن اجرای سند کرد. او بر این باور است که سند تحول بنیادین نیاز به آسیب شناسی هم دارد، اما بیش از این نباید زمان را از دست داد و هر چه سریعتر به فکر اجرای سند بود.نوید ادهم بر این باور است که جهت دهی اصلی ما نباید بر آسیب شناسی باشد و پیش از هر کاری باید بر اجرای هر چه سریعتر سند تاکید کنیم.
درهمین حال معاون متوسطه آموزش و پرورش نیز بر آسیب شناسی بر روی این سند تاکید می کند و می گوید: باید بر روی این سند آسیب شناسی صورت گیرد تا مشخش شود چرا اجرای این سنددر عمل با مشکل و کندی مواجه شده است. علی زر افشان بر این نکته نیز تاکید می کند که نباید بین تدوین سند تحول و نقشه راه اجرای آن فاصله زیادی بیفتد، اما نباید از خاطر برد که در حال حاضر بسیاری از سیاست های آموزش و پرورش درست برخلاف روح سند تحول است.زرافشان زمان سپری شده از فرایند اجرای سند را ۱۰سال می داند که البته شش سال نیز زمان تصویب آن در شورای عالی انقلاب فرهنگی گذشته است.
زاهدی: چگونه برای یک سند وارداتی تمام دستگاه‌ها بسیج می‌شوند اما برای سند تحول تلاش لازم را انجام نمی‌دهند؟
به گزارش مشرق، محمد مهدی زاهدی رییس کمیسیون آموزش مجلس اما نظر دیگری دارد و با اشاره به اینکه سند تحول به صراحت بیان می‌کند آموزش و پرورش مسئولیت اساسی اجرا را برعهده دارد، می افزاید: در حالیکه تمام دستگاه‌ها باید برای اجرای سند تحول بنیادین به کمک آموزش‌وپرورش بیایند اما ملاحظه می‌کنیم سند ۲۰۳۰ وارد کشور شد و تمام دستگاه‌های کشور بسیج شده و طی مدت ۴ ماه یک کتاب ۵۰۰ صفحه‌ای از آن بیرون می‌آید و راهکارهای عملیاتی با جزیات را تبیین می‌کند. چگونه کشور این امکان را دارد که تمام دستگاه‌ها را با متولی بودن آموزش و پرورش برای اجرای سند ۲۰۳۰ بسیج کند اما عزم لازم برای اجرای سند تحول بنیادین مشاهده نمی‌شود. چگونه برای یک سند وارداتی تمام دستگاه‌ها بسیج می‌شوند اما برای سند تحول تلاش لازم را انجام نمی‌دهند؟
رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس تاکید کرد:در بحث آموزش وپرورش به آمایش سرزمین برای مدرسه‌یابی نیاز داریم و در سند تحول آمده است این کار براساس نیازهای ۵۰ سال آینده انجام شود اما هم‌اکنون مشاهده می کنیم که وزارت راه و شهرسازی برج سازی می‌کند و طرح مسکن مهر اجرا می‌شود اما برای مدرسه جایابی نمی‌شود یا تعهد خود را برای ساخت مدرسه انجام نمی دهند و می‌گویند اگر مدرسه بسازیم باعث می‌شود قیمت مسکن بالا برود بنابراین در این رابطه نگاه به ۵۰ سال آینده که هیچ نگاه به حال را هم نداریم.
زاهدی ادامه داد: در فصل هشتم سند تحول بنیادین آمده است تمام دستگاه‌ها و نهادها به ویژه رسانه ملی باید برای تحقق اهداف تحول بنیادین تلاش کنند و گزارش نحوه همکاری دستگاه‌ها به صورت سالانه توسط وزیر به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه شود اما از سال ۹۰ تا به امروز یک گزارش در این رابطه به شورای عالی ارائه نشده است و این موارد حکایت از آن دارد که مطالبه ملی در این رابطه وجود ندارد.
وی با اشاره به اینکه آموزش‌وپرورش در ارتباط با سند تحول بنیادین باید بیشتر احساس مسئولیت کند، گفت: در فصل هشتم آمده سیاست‌گذاری کلان بر عهده شورای عالی انقلاب فرهنگی است، شورای عالی آموزش و پرورش با استفاده از ظرفیت های آموزش و پرورش و سایر نهادها مسئولیت بررسی، تصویب و ابلاغ سیاست های اجرایی و طراحی سازوکار را بر عهده دارد همچنین وظیفه آموزش و پرورش نهادینه سازی و اجرای سند ملی است و حداکثر ظرف مدت یک سال از تصویب سند تحول باید برنامه زیر نظام های اصلی را به تصویب شورای عالی آموزش و پرورش برساند.
رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس ادامه داد: در آموزش و پرورش برای اجرای سند تحول بنیادین کوتاهی هایی شده است و می پذیریم که دستگاه های دیگر هم مقصرند اما هیچ کدام از وزرای آموزش و پرورش در شورای عالی انقلاب فرهنگی، گزارشی از عدم همکاری دستگاه های مسئول ارائه نکرده‌اند و اگر این گزارش ارائه می‌شد حتما شورای عالی انقلاب فرهنگی به دستگاه هایی که همکاری نمی‌کنند اخطار می‌داد.
مسئولان آموزش و پرورش: با وجود عدم اجرای سند در اجرای آن کوتاهی نکردیم!
از سوی دیگر رئیس مرکز برنامه‌ریزی و نیروی انسانی وزارت آموزش‌وپرورش معتقد است آموزش‌وپرورش در طول سالهای گذشته بار سند تحول بنیادین را برداشته و هیچ جا کوتاهی نکرده است! اسفندیار چهاربند با اشاره به مشکل فنی برای عملیاتی کردن سند تحول بنیادین معتقد است: برنامه‌ریزی در حوزه نیروی انسانی برای وزارتخانه‌ای با ۹۰۰ هزار کارمند دشوار است و در این حوزه به لحاظ فنی با توجه به مطالبات سند دچار کمبودهایی هستیم که باید برای آن چاره‌اندیشی شود.
رئیس مرکز برنامه‌ریزی و نیروی انسانی وزارت آموزش‌وپرورش با اشاره به زمان ابلاغ سند تحول بنیادین در آذر ماه سال ۹۰می گوید: تا امروز هزاران برگ از اسناد تحولی مانندبرنامه درس ملی، زیر نظام فضا و تجهیزات و سند پژوهش و ارزشیابی تهیه شده است و این گونه نیست که آموزش‌وپرورش سند تحول را کنار گذاشته باشد؛ ولی نقشه راه و تقسیم کار ملی کارکرد نهادی است و هنوز مفهوم نهاد و نهادسازی و فصل هشتم سند را نتوانسته ایم به گفتمان ملی تبدیل کنیم.
با تمام این اوصاف اما به نظر می رسد در طول تمام این سالها، سند تحول بنیادین آموزش به سندی درحال خاک خوردن بر روی میز دو وزیر آموزش و پرورش دولت یازدهم تبدیل شده و حتی در یک سال اخیر مسئولان دولتی سعی در جایگزینی سند ۲۰۳۰یونسکو با آن داشته اند. حال باید دید با موضع گیری صریح رهبر معظم انقلاب در این باره، وزیر آموزش و پرورش چه نقشه راهی برای اجرای هر چه سریعتر این سند ترسیم خواهد کرد؛ آیا همچون سند ۲۰۳۰، کارگروهی برای اجرای آن در دولت تشکیل خواهد شد و این سالهای پیش رو نیز به سرعت برق و باد می گذرند ؟!
