۱۰ اسفند ۹۵ ، ۱۱:۵۹
اسکار سیاسی ترامپ
«فروشنده»
اصغر فرهادی در جو ضدترامپی امریکا برنده اسکار شد / اصغر فرهادی در
سیاسیترین شب تاریخ اسکار دومین اسکار خود را هم گرفت
اصغر
فرهادی در سیاسیترین شب تاریخ اسکار دومین اسکار خود را هم گرفت. تقریباً
همه سینماگران و منتقدان داخلی و خارجی روی این گزاره اتفاق نظر دارند که
فرهادی بیش از هر چیزی باید اسکار دومش را مدیون دونالد ترامپ و فضاسازی
رسانهای حزب دموکرات امریکا باشد.
رسانههایی که در انتخابات چند ماه پیش امریکا غافلگیر شدند، اینبار در خلق فضایی که اعطای اسکار به فرهادی امری بایسته و شایسته قلمداد شود، طوری پیش رفتند که «تونی اردمن» حتی کارگردان فیلم رقیب فروشنده نیز با اینکه پیشتازی فیلمش پیش از فضاسازی سنگین رسانهای دموکراتها در نظرسنجیها کاملاً مشهود بود، چارهای جز همراه شدن با جو غالب نبیند و در آخرین اظهارنظرش پس از اعلام برندگان، اساساً اعطای اسکار به رقیبش را فارغ از اینکه کدام فیلم قابلیتهای هنری بیشتری دارد، حق فرهادی تلقی کند. جالب است که هالیوود ریپورتر به عنوان رسانه رسمی هالیوود بارها طی هفته اخیر و حتی پس از اعلام برندههای اسکار به صراحت بر این گزاره که سیاست باعث برنده شدن فروشنده در اسکار میشود، دست گذاشت و هرگز نخواست که این مسئله را پنهان کند. عبارت «تونی اردمن قربانی سیاستهای ترامپ» را هالیوود ریپورتر منتشر کرد و حتی نوشت: «فروشنده از بهترینهای فرهادی نیست». اما مدیر کمپانی سونی پخشکننده «تونی اردمن» در واکنش خشمآمیزی گفت: «اخبار ساختگی باعث موفقیت فرهادی و فروشنده در اسکار شد.»
در واقع این اولین باری بود که در اسکار غلبه سیاست بر هنر به شکلی افتخارآمیز مطرح میشد. اینکه اسکار بهترین فیلم خارجی زبان به خاطر دهنکجی به ترامپ و به سرانجام رساندن قطار رسانهای ضد یک جریان سیاسی در امریکا باید به فیلم فروشنده تعلق میگرفت، مسئلهای نبود که کسی بخواهد آن را پنهان کند. اسکار در سالهای اخیر بیش از پیش غلبه سیاست بر هنر را عیان کرده است. چند سال پیش جایزه بهترین فیلم را در رویکردی غیرمعمول و بیسابقه از سوی میشل اوباما و از کاخ سفید به فیلم ضدایرانی آرگو دادند و به نحوی کاملاً رو و عیان ارتباط سیاست با اسکار را برملا کردند و این، بار دومی بود که رابطه سیاست با اسکار البته به شکلی کاملاً پررنگتر خود را نشان میداد.
اسکار از آسمان نمیآید
طهماسب صلحجو، منتقد و نویسنده سینما در گفتوگو با «جوان» به این نکته اشاره میکند که «جایزه اسکار برای سینمای ایران نمیتواند دستاورد زیادی تلقی شود چون این جوایز بیش از اینکه جنبه ملی داشته باشند، جنبه فردی دارند، البته نام ایران همراه با فیلمساز برده میشود، اما مسئله اینجاست که اتفاق خاصی برای جریان سینمای ایران با اعطای جایزه اسکار نمیافتد، چراکه اگر قرار است تغییری مثبت در سینمای ایران اتفاق بیفتد باید در افکار و رویکرد مدیریت سینمایی کشور تغییر ایجاد شود و ما شاهد اتفاقاتی باشیم که راهبردها و اهداف را سامان ببخشد.»
این کارشناس سینمایی در ادامه با اشاره به اینکه «اسکار از آسمان نازل نمیشود» به این اشاره کرد که اسکار روی سرنوشت سینمای ایران تأثیری نخواهد داشت. البته احتمالاً روی روند فیلمسازی و موج تقلید از سینمای فرهادی تأثیرگذار خواهد بود.
سیاستهای ضدترامپ در جایزه گرفتن فرهادی بیتأثیر نبود
محمود گبرلو، کارشناس سینما و مجری برنامه سابق برنامه هفت نیز در اینباره به «جوان» گفت: «سینمای فرهادی را شاید نتوان به لحاظ مضمون و محتوا سینمای آرمانی دانست، اما جایزه اسکار اگر بتواند در جریان سینمای ایران تأثیرگذار باشد و به لحاظ فنی و تکنیکی نگاه فیلمسازان ایرانی را ارتقا بخشد، میتواند مثبت تلقی شود.»
این فعال سینمایی به نقش فضای ضدترامپ اسکار نیز اشاره کرد و این فضا را در اعطای اسکار به فیلم فروشنده بیتأثیر ندانست و به این نکته اشاره کرد که «وقتی فروشنده برخلاف فیلم جدایی، در گلدنگلاب جایزهای نگرفت، تقریباً کسی منتظر اسکار این فیلم نبود، اما به شکلی بیسابقه با امضای قانون ضدمهاجرت ترامپ ورق برگشت و فروشنده بر سر زبانها افتاد و این مسئله برای فیلم بیتأثیر نبود.»
فرهادی در تاریخ میماند
علیرضا رئیسیان، اما در گفتوگو با «جوان» نظر دیگری دارد و معتقد است آنچه در تاریخ میماند، اعطای اسکار به فیلم فروشنده است و حواشی که به این فیلم یاری رسانده خیلی ماندگار نخواهد بود. این سینماگر اسکار را افتخاری برای سینمای ایران و ملت ایران میداند، ولی به این هم اشاره میکند که تبعات آن بیش از اینکه برای سینمای ایران به چشم بیاید جنبه فردی خواهد داشت: «جایزه اسکار به کارگردان تعلق میگیرد و تهیهکننده و عوامل دیگر سهمی در آن ندارند و این فردیت انکارناپذیر است.»
سیاستمداران پیشتاز بودند
نکته دیگری که در اسکار امسال رخ داد و بیش از همه از ارتباط سیاست با سینما حکایت داشت، اظهارنظرها و پیامهای تبریکی بود که از سوی اشخاص و نهادهای سیاسی درباره اسکار ارسال میشد. در ایران معاون رئیسجمهور و وزارت خارجه در ساعات اولیه به فرهادی تبریک گفتند و آنسو نیز وزارت خارجه امریکا پیام تبریکی از طریق توئیتر به فرهادی ارسال کرد.
دختر امیر قطر به خودش تبریک گفت
اما روز گذشته و مدتی پس از اعلام تعلق اسکار به فیلم فروشنده، دختر امیر قطر هم در اینستاگرام به خودش و همه اعراب تبریک گفت. موضوع از این قرار است که یک شرکت سینمایی قطری که دختر این امیرنشین رئیس آن است، بخشی از سرمایه فیلم فروشنده را تقبل کرده تا الان خود و همه اعراب را در اسکار فرهادی شریک بداند. معلوم است که سرمایهگذار قطری «فروشنده» نگاهی کاملاً تبلیغاتی به این محصول برای اعراب دارد. خواهر پادشاه قطر نوشت: «افتخار میکنم که به عنوان اولین بنیاد سینمایی عربی، در سه سال متوالی چهار بار نامزد اسکار شدیم و امشب اسکار بهترین فیلم خارجی را گرفتیم!»
اینکه در کشور ما دهها ارگان سینمایی متمول وجود دارد که کارشان حمایت از سینماگران ایرانی است، اما اثری از نامشان در «فروشنده» فرهادی نیست و از آنسو لوگوی یک مؤسسه تازهتأسیس در قطر، در تیتراژ فیلم میآید، میتواند مورد نقد جدی سینماگران ایرانی قرار بگیرد که البته تا به حال قرار نگرفته است.
افتضاح در اجرای مراسم
از اتفاقات نادر دیگری که در مراسم اسکار امسال افتاد، این بود که نام بهترین فیلم از سوی مجری به اشتباه خوانده شد و منجر به این شد که برنده بهترین فیلم روی سن عوض شود. در حالی که عوامل «لالاند» برای دریافت جایزه روی سن آمده و جایزه را گرفته بودند، اعلام شد که «مهتاب» برنده این جایزه شده و در میان ناباوری عوامل فیلم «مهتاب» به عنوان برندگان بهترین فیلم روی سن آمدند. اتفاقی که بیاختیار ذهنها را به سمت جمله اخیر علی معلم درباره جشنواره فجر خودمان برد که گفته بود در زمانی که داور جشنواره بوده روی سن برندهها را تغییر میدادند. مجری برنامه، در انتهای مراسم از همه عذرخواهی کرد و گفت: «میدانم گند زدم! همهاش تقصیر من بوده و خودم را سرزنش میکنم. ولی بالاخره این فقط یک مراسم جایزه است. خوبیاش این بود که توانستیم چند تا سخنرانی اضافه نگاه کنیم. ببخشید گند زدم. از فردا میروم سر کار خودم و قول میدهم دیگر بر نگردم.» گردانندگان اسکار مجبور شدند با صدور بیانیهای از این افتضاح عذرخواهی کنند. به گزارش «جوان»، جایزه اسکار حتماً برای سینمای ایران نمیتواند به عنوان یک غایت سینمایی فرض شود، اما برای بالا بردن حس اعتماد به نفس در میان سینماگران ایرانی شاید حائز اهمیت باشد. قله سینمای ایران حتماً اسکار نیست، چراکه سینمای معیار در ایران حتماً اسکار نمیگیرد و همین سبب میشود که تکلیف ما با اسکار کاملاً مشخص باشد.
رسانههایی که در انتخابات چند ماه پیش امریکا غافلگیر شدند، اینبار در خلق فضایی که اعطای اسکار به فرهادی امری بایسته و شایسته قلمداد شود، طوری پیش رفتند که «تونی اردمن» حتی کارگردان فیلم رقیب فروشنده نیز با اینکه پیشتازی فیلمش پیش از فضاسازی سنگین رسانهای دموکراتها در نظرسنجیها کاملاً مشهود بود، چارهای جز همراه شدن با جو غالب نبیند و در آخرین اظهارنظرش پس از اعلام برندگان، اساساً اعطای اسکار به رقیبش را فارغ از اینکه کدام فیلم قابلیتهای هنری بیشتری دارد، حق فرهادی تلقی کند. جالب است که هالیوود ریپورتر به عنوان رسانه رسمی هالیوود بارها طی هفته اخیر و حتی پس از اعلام برندههای اسکار به صراحت بر این گزاره که سیاست باعث برنده شدن فروشنده در اسکار میشود، دست گذاشت و هرگز نخواست که این مسئله را پنهان کند. عبارت «تونی اردمن قربانی سیاستهای ترامپ» را هالیوود ریپورتر منتشر کرد و حتی نوشت: «فروشنده از بهترینهای فرهادی نیست». اما مدیر کمپانی سونی پخشکننده «تونی اردمن» در واکنش خشمآمیزی گفت: «اخبار ساختگی باعث موفقیت فرهادی و فروشنده در اسکار شد.»
در واقع این اولین باری بود که در اسکار غلبه سیاست بر هنر به شکلی افتخارآمیز مطرح میشد. اینکه اسکار بهترین فیلم خارجی زبان به خاطر دهنکجی به ترامپ و به سرانجام رساندن قطار رسانهای ضد یک جریان سیاسی در امریکا باید به فیلم فروشنده تعلق میگرفت، مسئلهای نبود که کسی بخواهد آن را پنهان کند. اسکار در سالهای اخیر بیش از پیش غلبه سیاست بر هنر را عیان کرده است. چند سال پیش جایزه بهترین فیلم را در رویکردی غیرمعمول و بیسابقه از سوی میشل اوباما و از کاخ سفید به فیلم ضدایرانی آرگو دادند و به نحوی کاملاً رو و عیان ارتباط سیاست با اسکار را برملا کردند و این، بار دومی بود که رابطه سیاست با اسکار البته به شکلی کاملاً پررنگتر خود را نشان میداد.
اسکار از آسمان نمیآید
طهماسب صلحجو، منتقد و نویسنده سینما در گفتوگو با «جوان» به این نکته اشاره میکند که «جایزه اسکار برای سینمای ایران نمیتواند دستاورد زیادی تلقی شود چون این جوایز بیش از اینکه جنبه ملی داشته باشند، جنبه فردی دارند، البته نام ایران همراه با فیلمساز برده میشود، اما مسئله اینجاست که اتفاق خاصی برای جریان سینمای ایران با اعطای جایزه اسکار نمیافتد، چراکه اگر قرار است تغییری مثبت در سینمای ایران اتفاق بیفتد باید در افکار و رویکرد مدیریت سینمایی کشور تغییر ایجاد شود و ما شاهد اتفاقاتی باشیم که راهبردها و اهداف را سامان ببخشد.»
این کارشناس سینمایی در ادامه با اشاره به اینکه «اسکار از آسمان نازل نمیشود» به این اشاره کرد که اسکار روی سرنوشت سینمای ایران تأثیری نخواهد داشت. البته احتمالاً روی روند فیلمسازی و موج تقلید از سینمای فرهادی تأثیرگذار خواهد بود.
سیاستهای ضدترامپ در جایزه گرفتن فرهادی بیتأثیر نبود
محمود گبرلو، کارشناس سینما و مجری برنامه سابق برنامه هفت نیز در اینباره به «جوان» گفت: «سینمای فرهادی را شاید نتوان به لحاظ مضمون و محتوا سینمای آرمانی دانست، اما جایزه اسکار اگر بتواند در جریان سینمای ایران تأثیرگذار باشد و به لحاظ فنی و تکنیکی نگاه فیلمسازان ایرانی را ارتقا بخشد، میتواند مثبت تلقی شود.»
این فعال سینمایی به نقش فضای ضدترامپ اسکار نیز اشاره کرد و این فضا را در اعطای اسکار به فیلم فروشنده بیتأثیر ندانست و به این نکته اشاره کرد که «وقتی فروشنده برخلاف فیلم جدایی، در گلدنگلاب جایزهای نگرفت، تقریباً کسی منتظر اسکار این فیلم نبود، اما به شکلی بیسابقه با امضای قانون ضدمهاجرت ترامپ ورق برگشت و فروشنده بر سر زبانها افتاد و این مسئله برای فیلم بیتأثیر نبود.»
فرهادی در تاریخ میماند
علیرضا رئیسیان، اما در گفتوگو با «جوان» نظر دیگری دارد و معتقد است آنچه در تاریخ میماند، اعطای اسکار به فیلم فروشنده است و حواشی که به این فیلم یاری رسانده خیلی ماندگار نخواهد بود. این سینماگر اسکار را افتخاری برای سینمای ایران و ملت ایران میداند، ولی به این هم اشاره میکند که تبعات آن بیش از اینکه برای سینمای ایران به چشم بیاید جنبه فردی خواهد داشت: «جایزه اسکار به کارگردان تعلق میگیرد و تهیهکننده و عوامل دیگر سهمی در آن ندارند و این فردیت انکارناپذیر است.»
سیاستمداران پیشتاز بودند
نکته دیگری که در اسکار امسال رخ داد و بیش از همه از ارتباط سیاست با سینما حکایت داشت، اظهارنظرها و پیامهای تبریکی بود که از سوی اشخاص و نهادهای سیاسی درباره اسکار ارسال میشد. در ایران معاون رئیسجمهور و وزارت خارجه در ساعات اولیه به فرهادی تبریک گفتند و آنسو نیز وزارت خارجه امریکا پیام تبریکی از طریق توئیتر به فرهادی ارسال کرد.
دختر امیر قطر به خودش تبریک گفت
اما روز گذشته و مدتی پس از اعلام تعلق اسکار به فیلم فروشنده، دختر امیر قطر هم در اینستاگرام به خودش و همه اعراب تبریک گفت. موضوع از این قرار است که یک شرکت سینمایی قطری که دختر این امیرنشین رئیس آن است، بخشی از سرمایه فیلم فروشنده را تقبل کرده تا الان خود و همه اعراب را در اسکار فرهادی شریک بداند. معلوم است که سرمایهگذار قطری «فروشنده» نگاهی کاملاً تبلیغاتی به این محصول برای اعراب دارد. خواهر پادشاه قطر نوشت: «افتخار میکنم که به عنوان اولین بنیاد سینمایی عربی، در سه سال متوالی چهار بار نامزد اسکار شدیم و امشب اسکار بهترین فیلم خارجی را گرفتیم!»
اینکه در کشور ما دهها ارگان سینمایی متمول وجود دارد که کارشان حمایت از سینماگران ایرانی است، اما اثری از نامشان در «فروشنده» فرهادی نیست و از آنسو لوگوی یک مؤسسه تازهتأسیس در قطر، در تیتراژ فیلم میآید، میتواند مورد نقد جدی سینماگران ایرانی قرار بگیرد که البته تا به حال قرار نگرفته است.
افتضاح در اجرای مراسم
از اتفاقات نادر دیگری که در مراسم اسکار امسال افتاد، این بود که نام بهترین فیلم از سوی مجری به اشتباه خوانده شد و منجر به این شد که برنده بهترین فیلم روی سن عوض شود. در حالی که عوامل «لالاند» برای دریافت جایزه روی سن آمده و جایزه را گرفته بودند، اعلام شد که «مهتاب» برنده این جایزه شده و در میان ناباوری عوامل فیلم «مهتاب» به عنوان برندگان بهترین فیلم روی سن آمدند. اتفاقی که بیاختیار ذهنها را به سمت جمله اخیر علی معلم درباره جشنواره فجر خودمان برد که گفته بود در زمانی که داور جشنواره بوده روی سن برندهها را تغییر میدادند. مجری برنامه، در انتهای مراسم از همه عذرخواهی کرد و گفت: «میدانم گند زدم! همهاش تقصیر من بوده و خودم را سرزنش میکنم. ولی بالاخره این فقط یک مراسم جایزه است. خوبیاش این بود که توانستیم چند تا سخنرانی اضافه نگاه کنیم. ببخشید گند زدم. از فردا میروم سر کار خودم و قول میدهم دیگر بر نگردم.» گردانندگان اسکار مجبور شدند با صدور بیانیهای از این افتضاح عذرخواهی کنند. به گزارش «جوان»، جایزه اسکار حتماً برای سینمای ایران نمیتواند به عنوان یک غایت سینمایی فرض شود، اما برای بالا بردن حس اعتماد به نفس در میان سینماگران ایرانی شاید حائز اهمیت باشد. قله سینمای ایران حتماً اسکار نیست، چراکه سینمای معیار در ایران حتماً اسکار نمیگیرد و همین سبب میشود که تکلیف ما با اسکار کاملاً مشخص باشد.
منبع : روزنامه جوان
۹۵/۱۲/۱۰